«و لای الامور تدفن لیلا بضعة المصطفی و یعفی ثراها»

متاسفانه مزار جای دختر پیغمبر نیز روشن نیست.از آنچه درباره مرگ او نوشته شد،و کوششی که در پنهان داشتن این خبر بکار برده‏اند،معلومست که خانواده پیغمبر در این باره خالی از نگرانی نبوده‏اند.این نگرانی برای چه بوده است؟درست نمی‏دانم.یک قسمت آن ممکن است‏بخاطر اجرای وصیت زهرا (ع) باشد.نخواسته است کسانی را که از آنان ناخشنود بود،در تشییع جنازه،نماز و مراسم دفن او حاضر شوند.اما آثار قبر را چرا از میان برده‏اند؟و یا چرا پس از بخاک سپردن او صورت هفت قبر،یا چهل قبر در گورستان بقیع و یا در خانه او ساخته‏اند؟چرا اینهمه اصرار در پنهان داشتن مزار او بکار رفته است؟اگر در سال چهلم هجری فرزندان فاطمه قبر پدر خویش را از دیده مردم پنهان کردند،از بی حرمتی مخالفان می‏ترسیدند.اما وضع مدینه را در چهل روز یا حداکثر هشت ماه پس از مرگ پیغمبر با وضع کوفه در سال چهلم از هجرت یکسان نمی‏توان گرفت.آنها که بر سر مسائل سیاسی و احراز مقام با علی (ع) کشمکش داشتند،کسانی نیستند که در سال یازدهم در مدینه حاضر بودند. و آنانکه در مدینه حاضر بودند،حساب علی (ع) را از فاطمه (ع) جدا می‏کردند.برای رعایت ظاهر هم که بوده است‏بدختر پیغمبر حرمت می‏نهادند.و مسلما به قبر او نیز تعرضی نمی‏کرده‏اند.نیز نمی‏توانیم بگوئیم مرور زمان و یا فراموشی راویان موجب معلوم نبودن موضع مزار زهراست.چه محل قبر دو صحابی پیغمبر در کنار قبر او معین است.قبر فرزندان زهرا را که در بقیع آرمیده است‏به تقریب می‏توان روشن ساخت.پس موجب این پوشیده کاری چیز دیگری است.همان سببی است که در فصل گذشته با جمال بدان اشارت شد.همان سببی است که خود او در جمله‏هائی که شاید آخرین گفتارهای او بوده است‏بر زبان آورد. همان سخنان که بزنان عیادت کننده گفت:«دنیای شما را دوست نمی‏دارم و از مردان شما بیزارم‏»او می‏خواست دور از چشم ناسپاسان و حق ناشناسان بخاک رود و حتی نشان او هم دور از چشم آنان باشد.

ابن شهر آشوب نوشته است ابو بکر و عمر بر علی (ع) خرده گرفتند که چرا آنان را رخصت نداد تا بر دختر پیغمبر نماز بخوانند.وی سوگند خورد که فاطمه چنین وصیت کرده بود و آنان پذیرفتند (1) باری بر طبق روایتی که کلینی از احمد بن ابی نصر از حضرت رضا (ع) آورده است:

امام در پاسخ احمد که از محل قبر فاطمه (ع) پرسید گفت:او را در خانه‏اش بخاک سپردند.و چون بنی امیه مسجد را وسعت دادند قبر در مسجد قرار گرفت (2) ابن شهر آشوب از گفته شیخ طوسی نویسد:آنچه درست‏تر می‏نماید اینکه او را در خانه‏اش یا در روضه پیغمبر بخاک سپردند (3) .

در مقابل این روایت،ابن سعد که در آغاز قرن سوم در گذشته است از عبد الله بن حسن روایت کند:مغیرة بن عبد الرحمان بن حارث بن هشام را در نیم روز گرمی دیدم که در بقیع ایستاده بود.بدو گفتم:

-ابو هاشم برای چه در این وقت اینجا ایستاده‏ای؟

-در انتظار تو بودم!بمن گفته‏اند فاطمه (ع) را در این خانه (خانه عقیل) که پهلوی خانه جحشیین است‏بخاک سپرده‏اند.از تو می‏خواهم این خانه را بخری تا مرا در آنجا بگور بسپارند!

-بخدا سوگند این کار را خواهم کرد!

اما فرزندان عقیل آن خانه را نفروختند.عبد الله بن جعفر گفت هیچکس شک ندارد که قبر فاطمه (ع) در آنجاست (4) .

اگر روایت احمد بن ابی نصر قرینه معارض نداشت پذیرفته می‏شد.اما علمای شیعه روایت‏هائی آورده‏اند که نشان می‏دهد دختر پیغمبر را در بقیع بخاک سپرده‏اند.بعلاوه در ضمن این روایات آمده است که برای پنهان داشتن قبر دختر پیغمبر صورت هفت قبر (5) و بروایتی چهل قبر ساختند.و این قرینه‏ای است که قبر در داخل خانه نبوده،زیرا خانه محقر دختر پیغمبر جای ساختن این همه صورت قبر را نداشته است.و نیز روایتی در بحار دیده می‏شود که مسلمانان بامداد شبی که دختر پیغمبر بجوار حق رفت در بقیع فراهم آمدند و در آنجا صورت چهل قبر تازه دیدند (6) .

مجلسی از دلایل الامامه و او باسناد خود روایتی از امام صادق آورده است که بامداد آنروز می‏خواسته‏اند جنازه دختر پیغمبر را از قبر بیرون آورند و بر آن نماز بخوانند و چون با مخالفت و تهدید سخت علی (ع) روبرو شده‏اند از این کار چشم پوشیده‏اند (7) .

بهر حال پنهان داشتن قبر دختر پیغمبر ناخشنود بودن او را از کسانی چند نشان می‏دهد و پیداست که او می‏خواسته است‏با این کار آن ناخشنودی را آشکار سازد.

1.مناقب ج 1 ص 504.
2.اصول کافی ج 1 ص 461.
3.ج 3 ص 365.
4.طبقات ج 8 ص 20.
5.بحار ص 182.
6.بحار ص 171.
7.بحار ص 171.